Di Hans Christian Andersen

Aua și un chiro, bâna tu China un vâsilje tsi avea nai ma mushata pâlati di pisti loc adratâ tutâ ditu portselan dilicat. Anvârliga di pâlati iara mushati gârdinj mări amplini di virdeatsâ și lilici multu rari, ahoryea. Dinăpoia aliștor gârdini, una pâduri di chinj avigljia calea pânâ la amari. Tu aestâ pâduri di chinj bâna un njicu birbiljlu. Birbiljlu cânta ahât di mushat că itsi om s-l-u avdza cântândalui nu putea vârâoară s-âlj agârshească cânticlu.

Piscarlji mâratslji tsi sh-arca dzua tutâ plasili tu amari s-dânâsea ditu lucrul a lor anda avdza birbiljlu cântândalui. “Tsi mushat cântâ!” dzâtsea elji shi agârshea di huzmetsli a lor shi asculta aesta muzicâ dultsi.

Călători multsă yinea ditu văsilii di largu s-veadă vâsilia a lui, shi mutrea cu mirachi dilicata pâlati di portselan shi mushatili gârdini, ama cându avdza cânticlu a birbiljlui, tuts dzâtsea:

"Aestu easti nai ma mushatlu ditu tuti mushutetsli di auatsi!"

Scriitori shi poetsi anyrâpsiră cărtsâ iu alâvda mushutetsli ali pâlati a vâsiljelui shi a gârdinjilor a lui. Ama ei alâvda birbiljlu ma multu sh-di aesti mushutets. Aesti cărtsâ agiundzea tu tutâ lumea shi tu ună dzuuă vasiljelu dishcljisi ună ditu aesti cărtsâ. "Tsi mushatu!" dzâsi el. "Aestă carti dzâtsi că di tuti lucrili mushati ditu vâsilia a mea, cânticlu a birbiljlui easti nai ma mushatu! Ama iu easti aestu birbilj, di io nu l-u-am avdzatâ vârâoară cântândalui?” Vâsiljelu adună tuts minishtrilji shi curtenjlji a lui shi lj-antribă di birbilj. Ama nitsi un ditu ei nu avea avdzată birbiljlu, nitsi doamnili di la curti, mâyirgi (bucătari) ică alantsă servitori nu avea avdzâtă cânticlu a birbiljlui.

Tu soni, unlu ditu agiutorilji di mâyirgi dzâsi:"Oh, birbiljlu, l-u shtiu multu ghini! Cathi seară neg s-u ved a mea dadă, tsi bâneadză mardzina di amari. Cându agiungu tu pâduri hiu totna armasu, ama anda avdu cânticlu a birbiljlui, tsi easti ahât dultsi că nj da lăcrănjilji, dinăoară mi duchescu vârtos."

Ashi că omlu, deadunu cu altsă curteni shi doamni di la pâlati, vdziră câtâ pâduri s-caftâ birbiljlu.

Imnară ei tsi imnară shi agiumsiră la ună pâshuni iu ună vacă ahurhi s-facă “muuu”. "Aestu lipseashti s-hibă birbiljlu! O, am avdzatâ aestâ boatsi shi ma ninti.", dzâsi un curtean. "Ah, nu", dzâsi agiutorlu di mâyirgi "aesta fu mash ună vacă, avem nica niheamă te-a imnari pânâ s-agiundzem la birbilj."

După niheamă chiro ei tricură pi ninga un ochilju di apă, iu niscânti broashti fâtsea: “oac, oac, oac”. "Tsi mushat", dzâsi un altu curtean "botsli a lor sh-aduc cu boatsea a clopatilor di la bâsearică!". Agiutorlu di mâyirgi ahurhi s-arâdă shi dzâsi: "Ama nu-i birbiljlu, el va l-u aflăm tora”.

Imnară nica niheamă, shi agiutorlu di mâyirgi dzâsi: "Mea, birbiljlu!" shi featsi semnu câtrâ un pui njic, yriv, alinat pi ună lumachi pisti capitili a lor.

"Tsi fârâ buiauă easti, nu minduiam vârâ oară că birbiljlu easti un pui ahât ashtersu!" dzâsiră doamnili di la curti. Atumtsea birbiljlu ahurhi s-cântă shi trilurili a lui dultsi umplură pâdurea. "Ah, tsi mushat!" dzâsiră doamnili di la pâlati.

"E, dealihea" dzâsiră tuts curtenjlji. "Cânticlu a lui sh-adutsi cu boatsea a niscântor chipurici (clopotsei) di crustal!". După aesta elj âlj dzâsiră a birbiljlui: "Bună dzua, birbilj, vinim s-ti plâcârsimu s-cântsă ti vâsiljelu a nostru."

"Lipseashti s-yinu tora?" antribă birbiljlu.

"Nu dipu tora, pots s-yini dicseară la pâlati s-cântsă ti vasilje." Dzâsi unlu ditu curteni. "Ama cântitsili a meali asună nai ma ghini tu pâduri, ma cara vâsiljelu va, pot s-yinu tora seara la pâlati."

Seara atsea, pâlatea a vâsiljelui iara îndreaptă cu lănchi chindisiti și înviscută cu baiuri di lilici di malmâ shi di asimi ti tinjia a atsiljei seri. Tu sala a tronului, tutâ curtea shidea anvârliga di vâsilje, alâxits tuts tu nai ma mushatili strani tsi li avea. Ninga tronlu a vâsiljelui eara bâgată ună veargă di malmă iu lipsea s-shadă birbiljlu.

NJiclu pui yriv intră azbuirânda pi firida dishcljisă. Shidzu pi veargă shi ahurhi s-cântă. Cânticlu a lui eara ca ună dzuă surină di primuveară shi lă intră tu suflitu la tuts atsei tsi asculta. Vâsiljelu s-aplică câtră el ta s-ascultă ma ghini, lăcrânjlji ahurhiră să-i cură pi fatsă. Cându birbiljlu bitisi cânticlu, vâsiljelu dzâsi că nu ari avdzâtă canăoară tsiva ahât mushatu. El âlj deadi a birbiljlui singirlu a lui di malmă, ama aestu nu vru să-l ljia shi âlj dzâsi că lăcrânjlji ditu ochilji a lui âlj agiunsiră.

Birbiljlu cântă nica un cântic, shi ma mushatu ca protlu shi, dapoia, azbuiră năpoi tu pâduri. Tuts atsei di la curti fură sinfunj că fu nai ma mushata seară shi cană nu mata zburâ di altutsiva dicât di cânticlu a birbiljlui.

Vâsiljelu aspusi că birbiljlu va s-aibă un loc la curti, va-i da ună căfasi di malmă shi 12 servitori tsi s-l-u aibă angâtan njiclu pulj. Ashi că, birbiljlu ahurhi s-cântă la curti tu cathi seară shi tuts eara mâyipsits di cântitsli a lui. Tu ună dzuă, vâsiljelu apruche pishchesi ună cutii mari di la vâsiljelu ali Japonii. Pi aestă cutii anyrpsea cu yrami di malmă: Birbilj. "Lipseashti s-hibă ună altă carti di mushatlu a noastru pulj", mindui vâsiljelu anda discljidea cutia. Ma tu cutii află un birbilj adratu ditu malmă shi chiatri scumpi. Cându deadiră di pulj, ahurhi s-cântă tut ashi di mushat ca birbiljlu ditu pâduri, shi sh-mută shi coada shi arichili dupu cum s-dutsea muzica.

"Tsi mushat easti!" dzâsiră tuts curtenjlji. "Va s-cântă deadun cu birbiljlu yiu". Ashi că atsei doi pui ahurhiră s-cântă deadun, ama puljlu di malmă putea s-cântă mash un cântic, iara shi iara, cându birbiljlu yiu cânta cathi oară un altu cântic. "Tsi mushată shi ritmată muzică cântă aeshtsâ birbilji!" dzâsi masturlu di tseremonii ali curti, ama curtenjlji fură sinfunj ca di aua shi ninti s-cântă mash năulu birbilj, câtse easti shi ma mushat ca alantu ditu pâduri.

Vâsiljelu câftă s-avdă mash nica ună oară birbiljlu yiu, ama aestu avea azbuirată pritu geamea dishcljisă shi s-turnă la casa a lui ditu pâduri. "Tsi pui nipricunuscător!" dzâsiră curtenjlji. "Ama nu-i tsiva, avem nai ma bunlu birbilj dipu auatsi".

După aestă tihisiri, birbiljlu yiu fu avinatu ditu văsilii, shi birbiljlu di malmă shi di cheatri scumchi âlj lo loclu tu căfasea di malmă, cântândalui cathi noapti.

Ashi tricu un an, birbiljlu di malmă cânta cathi seară shi tuts curtenjlji âlj cunushtea cânticlu. Tu ună seară, vâsiljelu dishcljisi căfasea di malmă ashi cum adra totna, ama tu loc s-cântă, puljlu scutea ună boatsi analtă. Birbiljlu di malmă s-avea aspartă!

Vâsiljelu lă gri la tuts masturlji ditu vâsilii ta s-veadă tsi ari puljlu shi s-lu adară s-cântă diznău. Tuts masturlji âlj dzâsiră că pot s-l-u adară, ama nu va s-poată s-cânta iara cathi seară ama mashi ună oară tu anu. Aestă hâbari âlj anvirină pi tuts curtenjlji, ama până tu soni s-anvitsară shi cu minduiarea aesta.

Tricură ashi altsă 5 anj shi ună lângoari lai vini pisti vâsilje. Vâsiljelu lândzidzâ shi câdzu pi cârvatea di moarti. Curtenjlji tsi l-u vrea multu eara pârâpusits, ama nu mata avea tsi s-âlj adară ta s-l-u ascapă.

Vâsiljelu eara tu cârvatea a lui, traptu la fatsă shi fârâ puteari că tuts l-u-ashtipta s-moară ditu minută tu minută. Ei ahurhiră s-l-u lâyursească chiola mortu shi adutsea zboară ti alâvdari a năului vâsilje tsi lipsea s-bagă pi tron.

Tu chirolu aestu, vâsiljelu eara tu mushatlu udă a lui, shidea tes tu cârvatea a lui di malmă cu căfasea a birbiljlui ninga el. Mizi putea s-adilji, canda avea ună greutati pi cheptu. Dishcljisi ochilji shi vidzu că nu ari cană ninga el sh-că easti dip singur.

"Cara s-puteam s-ascultu niheamă muzică, s-nu mata avdu aestă isihii tsi mi pidipseashti..." mizi grea vâsiljelu. S-turnă câtră birbiljlu di malmă di ninga el shi dzâsi: "Cântă ti mini, ti plâcârsecu!". Ama puljlu di malmă nu scoasi vărnă son.

Udălu eara aratsi și amplin di isihii...

Dinăoară, ună muzică dultsi intră pritu geamea dishcljisă. Eara birbiljlu yiu, tsi avdză di lângoarea a vâsiljelui shi vini s-âlj cântă. Birbiljlu âlj cântă di primuveară, anda ponjilji bubuchisescu shi pupchili agiungu frândză shi anda lilicili dishcljidu.

Vâsiljelu duchi cum sândzâli ahurheashti diznău s-âlj cură pritu vini, fatsa ahurhi s-arushească cându asculta trilurili a birbiuljui. Shi tută arâtsimea a udălui s-dipârtă.

Birbiljlu cânta tut ma mushat shi vâsiljelu s-duchi diznău tu puteari shi l-u antribă: "Cum va s-pot vârâoară s-tsâ haristusescu? Ti avinai ditu vâsilia a mea shi tini vinishi s-nji ascachi bana. Caftâ-ni itsido lucru shi va-l ai!"

"Voi s-mi alashi cathi noapti s-cântu la geamea a ta, pritu cânticlu a meu va să shtii tut tsi s-fatsi tu vâsilia a ta, shi buni shi arali, ama s-nu alashi pi cană să shtii că un njicu pui tsă ciuciură tuti aesti."

"Multu ghini!", dzâsi vâsiljelu.

Deftura dzuă, tu apirita a soarilui, cându tuts servitorilji s-ashtipta s-l-u află pi vâsilje mortu tu cârvatea a lui, el s-dusi tu sala a tronlui, spunândalui a tutălor: "Bun dimineatsa!"